Draaiwormeltang

Handleidingen zijn vaak een bron van ergernis of juist van hilariteit; het is maar net hoe je in het leven staat. Hoe vaak sta je niet met een schroevendraaier en wat planken in je handen terwijl je in een handleiding staart, met daarin een tekst die uit het Chinees naar het Nederlands vertaald lijkt te zijn door een Poolse vertaler: “Maakt het draaiwormel met de wormeltang tussen de planken aan allebeiden”.

Handleidingen zijn misschien wel het summum van niet creatief zijn. Immers, zij vertellen hoe het moet. En omdat mensen van nature creatief zijn – en eigenwijs – wordt de handleiding vaak terzijde gelegd. Met alle creatieve gevolgen van dien.

Lesidee: handleidingen maken voor alledaagse handelingen

Deze activiteit kunt je beginnen door eerst met de kinderen te praten over handleidingen in het algemeen. Wat zijn het, waarvoor gebruik je ze, zijn ze handig of juist niet?

Neem voorbeelden mee van handleidingen; voor een DVD speler, voor een IKEA kastje, een Flight-Safety kaart, noem maar op. Vraag anders een dag van te voren aan de kinderen om een handleiding van huis mee te nemen. Die worden vaak angstvallig bewaard in een mapje; voor een mogelijke toekomstige verhuizing. Maak er een mooie uitstalling van.

De meeste handleidingen bestaan uit een aantal secties:

• de inhoud van de de verpakking,
• benodigde gereedschappen,
• een stappenplan,
• het eindresultaat,
• problemen oplossen,
• waarschuwingen,
• en zo meer.

Inventariseer deze zaken gezamenlijk. Verduidelijk e.e.a. met voorbeeldhandleidingen.

Vervolgens gaan we een handleiding maken voor een dagelijkse handeling. Bijvoorbeeld een kop thee zetten. Doe dit eerst gezamenlijk. Inventariseer op het bord alle nodige stappen. Het is de bedoeling om de stappen tot in kleine details te benoemen. Dus niet: ‘pak een theezakje’, maar ‘open keukenkastje, pak theedoosje, maak doosje open, pak zakje, doe doosje dicht, zet doosje terug, sluit kastje’

Tip: Teken dit op het bord in een grote mindmap. Deze activiteit is bij uitstek geschikt om in een mindmap weer te geven.

De detail-activiteiten kunnen geclusterd worden (‘pak een theezakje’). Bij ieder cluster kunnen een of twee afbeeldingen de benodigde handelingen verduidelijken.

Geef nu de kinderen de opdracht om een alledaagse handeling te verzinnen en daar een handleiding voor te maken. Hier een paar suggesties voor als het stil blijft.

• Neuspeuteren.
• De W.C. doortrekken.
• Schooltas inpakken.
• Klas opruimen.
• Mindmap maken.

De handleiding kan op verschillende manieren worden uitgewerkt.

• Een reeks plaatjes met verklarende teksten, pijltjes, uitvergrotingen (‘inserts’)
• Een mindmap
• Een video rapportage of podcast
• Anders, nl. …

O ja, vergeet de hilarische waarschuwingen niet; niet te diep peuteren!

Nauwkeurig waarnemen en observeren – ook, nee… juíst van triviale zaken – is een belangrijke creatieve vaardigheid.

In een volgend lesidee gaan we een handleiding voor onszelf maken.