In dit lesidee ga ik er vanuit dat de lezer bekend is met de gevaren van DHMO; Dihydro-Monoxide. Kijk anders eerst, voor je verder leest, op de website van de Dihydro-Monoxide Reasearch Division (http://www.dhmo.org/)
Ik las over DHMO in het boek Teaching & Assessing 21st Century Skills van Robert – wat werkt in de klas – Marzano e.a. Dit grappige voorbeeld werd gebruikt om te illustreren dat het vrij eenvoudig is om informatie zo weer te geven, dat je compleet op het verkeerde been wordt gezet c.q. ronduit voor de mal wordt gehouden.
DHMO = H2O = Water
De wijze les die Marzano ons meegeeft, is dat het in onze tijd van belang is dat we kinderen (en volwassenen) moeten leren om informatie op waarde te schatten. Mijn idee. En meteen ook een lesidee.
Lesidee: Experimenteren met informatie manipulatie
Geen betere manier om je bewust te worden van het feit dat informatie niet altijd is wat het lijkt te zijn, dan zelf informatie te verdraaien. Hier volgen twee suggesties om dit aan te vliegen.
Vraag aan je leerlingen om (in koppels) een presentatie voor te bereiden waarin een onschuldig gegeven wordt neergezet als gevaarlijk. De uitdaging is om dit zo te doen dat alle informatie toch feitelijk juist blijft. “Deze levensvorm dringt onze leefomgeving van alle kant binnen en houdt geen rekening met het welzijn van mensen” (Gras) of “Overvloedige inname brengt veelvuldig toiletgebruik teweeg en kan tot explosieve ontladingen van maaggassen leiden” (Cola).
Of wat dacht je van “onzin verkopen”. De kinderen gaan aan de slag met een bewering die kant nog wal raakt. Bijvoorbeeld: “Buitenaardse wezens gebruiken onze TV’s om ons te programmeren”, “Cola uit vierkante flessen is lekkerder” of “Als je veel sport gaan je ogen achteruit”. Begin met een inventarisatierondje, waarin de kinderen dit soort claims verzinnen. Daarna mogen koppels een bewering kiezen, er een riedel argumenten en ondersteunend bewijs bij verzinnen om vervolgens een vlammend betoog te houden.
Voor je het weet zijn je leerlingen rijp voor een carrière in de reclamewereld!
Naast deze luchtige aanpak is het misschien ook verstandig om eens met de leerlingen stil te staan bij de – vaak negatieve – effecten van informatiemanipulatie en propagandamakerij. Genoeg voorbeelden in de geschiedenisboeken, actualiteiten of advertenties.
Een interessant leerpunt van deze les is het besef dat creativiteit en creatief denken niet noodzakelijk bijdragen aan een betere wereld. Creativiteit kent geen moraal; om over na te denken.
Beeldbronnen: watermolecuul – boil-water.com; website – dhmo.org; reddingsvest – dekkerwatersport.nl; gevaar! – leestrainer.nl
Creatief Denken in Onderwijs 
Mooi David, ik heb steeds de neiging om bij jouw teksten (voor de docent) een omzetting te maken naar de leerling. Een superles creëren zodat hij/zij met de opdracht in de hand aan het werk kan.
Ook aarzel ik of ik er een KeriSmithWeek tegenaan zal gooien om 7x jouw ideeën uit te voeren. Ik houd het in beraad.
Peter, dank voor je reactie. Ik begrijp je neiging om de lesideeën om te zetten richting de leerling en zie daar ook heel zeker waarde in. Maar je kent me, ik ben van de consistentie. Vindingrijk is opgezet met de leerkracht in het hoofd als doelgroep. En daar houd ik vooralsnog aan vast. Fijn dat je regelmatig feedback geeft, het zou fijn zijn als er meer dialoog zou ontstaan op deze weblog.
Deze juf denkt aan een kleine aanvulling voor de jongere leerling; concreet materiaal. Ik denk aan bijvoorbeeld shampoo-flessen, fruitsap-pakken, schoonheidsproducten, pijnbestrijdingsmiddelen-doosjes……voorzien van verrassend, manipulerende informatie. Kinderen kunnen de teksten op reclameverpakkingen en/of tijdschriften eerst verzamelen – tafel of ruimte in de klas waar dit verzameld kan worden – woorden loskoppelen en nieuwe combinaties maken (knippen&plakken). Zo ontstaan teksten als: Verrassend futloos! Sportief aankomen! Kieskeurig.nl: Altijd de slechtste keuze…. Goed nieuws van OLAZ: vroegtijdig verouderen! Nieuwe KNORR ovenPRUT; voor als het eens niet moet smaken! (Zoals jij al in de les beschreef)
Kinderen werken in groepjes aan deze teksten en plakken de nieuwe teksten op de verpakking; shampoo-flessen; crème-potjes…. Afsluiten met presentatie van de ‘nieuwe’ producten – ‘reclamefilmpjes’ in de poppenkast o.i.d. (in de trant van ‘achterwerk in de kast’ van VPRO) En echt filmen/opnemen! Kun je op het eindfeest/einde schooljaar tussen de ‘musical’ door laten zien in de ‘breaks’ en/of pauze.
Ik ga dit doen! 😉
Dank voor je aanvulling Anouk. Inmiddels heb ik jouw suggestie in een extra blogpost geplaatst, zodat de lezers er makkelijk bij kunnen.