Op de valreep van 2012. Afgelopen november was ik uitgenodigd door het Innovatienetwerk van ROC West-Brabant om een workshop te geven rondom het thema “Creativiteit kun je leren”, waar ik het volmonding mee eens ben uiteraard. Als basis voor de workshop nam ik de Divergentiematrix, een handig stuk denkgereedschap om zelf – op originele manier – na te denken over bijvoorbeeld je visie op onderwijs en leren.
De workshop had twee doelstellingen:
- Introductie en achtergrond van de principes van de divergentiematrix; creatief denken.
- De divergentie matrix zelf gebruiken en ervaren in een opdracht.
De presentaties van deze opdracht zijn opgenomen op video en te zien op Youtube.
De divergentie matrix is een denkgereedschap om razendsnel nieuwe ideeën te genereren. Het vergt enige oefening, ook hier geldt “oefening baart kunst”.
Het principe van de divergentiematrix is het verbinden van dingen die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben (ik noem dat “vreemde contexten koppelen”) en daaruit nieuwe ideeën putten. Zo ontstaan ideeën, creativiteit. Dat doen we meestal onbewust, en daarom lijken (originele) ideeën uit de lucht te komen vallen. Het enige nadeel is dat je er op moet wachten (lees ook blogpost “de Denkgeul”). De divergentiematrix helpt je om dit proces bewust en “op afroep” te starten. Altijd met resultaat en vrijwel altijd met bevredigend resultaat.
Met de divergentiematrix genereer je volop “vreemde contexten” die je kunt gebruiken om op nieuwe ideeën te komen. Voorbeeld; de opdracht in de workshop luidde: “Maak een bouwwerkje (van knutselmaterialen) dat ‘leren’ voorstelt.” Een van de gevonden vreemde contexten was “bloempot” – de koppeling met het onderwerp “leren” werd “tuinieren”. Vervolgens denk je na over leren binnen de metafoor “leren/onderwijzen is tuinieren”. In de setting van deze workshop werd dit nog eens verwerkt in een bouwwerkje waarin plaats was voor meerdere metaforen.
Bekijk de filmpjes om de verschillende resultaten/presentaties en visies van de workshopdeelnemers te zien.
Valkuilen
Als je ervoor kiest om NIEUWE ideeën, een ANDERE visie, ORIGINELE mogelijkheden te verkennen, doe dat dan ook. Vaak vallen we in de kuil dat we – nadat we vreemde contexten gevonden hebben die – onbewust of onbedoeld – terzijde leggen. En we geven vorm aan ideeën, visie en mogelijkheden die we al hebben. Die moet je juist “parkeren”.
De divergentiematrix levert de nieuwe vreemde contexten. Als je daar bewust mee opzoek gaat naar nieuwe mogelijkheden en inzichten, dan pas speelt creativiteit mee en krijg je niet wat je altijd al had.
Dit is overigens goed te ondervangen door vooraf de bestaande ideeën en visies op tafel te brengen; kost meer tijd, maar keert hoger uit.
Rendement uit ideeën, da’s beter misschien dan uit aandelen. Iets voor jou en je collega’s in 2013? Klik hier voor pdf-informatie.
Prettige jaarwisseling.
Creatief Denken in Onderwijs 