Vaste lezers van Vindingrijk weten dat ik inspiratie voor veel van mijn lesideeën vind in de passies van mijn eigen jeugd. Zo ben ik een kind van de Apollo-generatie en het ruimteavontuur werd mij als het ware met de paplepel – via de zwart-wit televisie – ingegoten. Naast het zinderende avontuur van astronauten op weg van en naar de maan, werd ik ook geboeid door het avontuur van een onbemand ruimtevaartuig; de Pioneer 10.
Gelanceerd op 3 december 1973 zweeft deze ruimtesonde nu ergens buiten ons Zonnestelsel in de richting van de ster Aldebaran, alwaar hij – ijs en weder dienende – over zo’n 2 miljoen jaar zal arriveren. Het bijzondere aan de Pioneer 10 is zijn rotsvaste geloof in buitenaards leven. Pardon? Ja, waarom zou je anders een ingegraveerde plaat van verguld aluminium meenemen, met op ingenieus cryptische wijze vormgegeven elementaire informatie over de afzenders en herkomst van deze ruimtemail; de mens! (of was het de onvolprezen Carl “Cosmos” Sagan?)
Het is maar de vraag – een interessante vraag – of de onvermoede extra-terestials, woonachtig op een planeet nabij Aldebaran chocolade kunnen maken van de diverse figuren en iconen op de plaquette. Voor ons biedt dit verhaal in ieder geval de nodige haakjes om creatief denkwerk aan op te hangen.
Lesidee: communiceren met buitenaardse wezens.
Begin de les met een stukje wereldoriëntatie en geschiedenis over astronomie en ruimtevaar, toegespitst op “deep space exploration”. Toon een afbeelding van de Pioneer 10 en de plaquette en start een groepsgesprek over de betekenis van de diverse figuren en tekens op deze laatste. Kijk hier voor achtergronden en uitleg.
De gemiddelde creatieve leerkracht is na het lezen van het voorafgaande wellicht al succesvol gelanceerd en aan de zwaartekracht van de dagelijkse onderwijspraktijk ontsnapt. Hieronder mijn bijdrage voor mogelijke ideeën en opdrachten om samen met de kinderen te doen.
- Er van uitgaande dat de “Aldebaranen” net als ons kunnen zien, horen, voelen, ruiken en proeven; Wat zou jij de Aldebaranen willen laten weten over ons (de mens) en onze planeet (Aarde)? Hoe zou je dat vorm geven en hoe zou je andere zintuigen dan alleen zien en voelen (gegraveerde plaat) daarbij kunnen gebruiken?
- Of draai de zaken om. Verzin hoe de Aldebaranen eruit zien, wat ze kunnen en hoe ze leven. En laat de Aldebaranen nu net 2 miljoen jaar geleden een ruimtesonde het helaal in hebben geschoten die uitgerekend in ons hier en nu door astronauten van het ISS wordt onderschept. Dringt zich de vraag op: Wat houdt André Kuipers voor ons geheim? Wat heeft hij gezien, gehoord, geproefd, gevoeld en/of geroken van de Aldebaranen? Maak een tekening of maquette van de ruimtesonde en de boodschap van een verre planeet.
Fantaseren, construeren, presenteren!
Beeldbronnen: Zeeschip “Aldebaran” – seariverships.eu; Carl Sagan – thefamouspeople.com; Pioneer 10 – nieuwsdossier.nl; Plaquette – nl.wikipedia.org; sterren – newforestobservatory.com
Creatief Denken in Onderwijs 