Deel twee van lesideeën over klokken en tijdmeting, en er zullen er nog wel volgen in de toekomst. Stonden in het vorige lesidee taal en metaforen centraal, nu maken we een verbinding met natuur & techniek en rekenen/wiskunde.
Hoe meten we tijd? Daar zijn dikke boeken over geschreven maar hier wil ik het houden bij “door cyclische gebeurtenissen te tellen.” Voorbeelden te over, schijngestalten van de maan, dag/nacht, seizoenen. Door een betrouwbare cyclische gebeurtenis in stukken te hakken wordt de meting verfijnd. Denk aan een zonnewijzer.
Uiteindelijk hebben mensen gezocht naar steeds meer betrouwbare en meer verfijnde cycli: van slingers tot trillingen in atomen. Vandaag gaan de kinderen hun eigen tijdcycli ontdekken en verzinnen.
Lesidee: verzin je eigen ‘klok’
Dit lesidee over klokken en tijdmeten is bestemd voor de wat oudere kinderen. Verderop vind je nog een idee voor jongeren kinderen.
Ga een gesprek aan met de kinderen in de klas over tijdmeten. Vragen die daarbij gesteld kunnen worden zijn:
- Hoe maten mensen in de oertijd de tijd?
- Hoe meten we tegenwoordig de tijd.
- Welke ‘tijdmeters’ ken je? (zonnewijzer, slingeruurwerk, veeruurwerk, zandloper, atoomklok).
Introduceer aan de hand van natuurverschijnselen (zon, maan, seizoenen) het begrip (tijd)cyclus. Van hieruit kunt je een aantal opdrachten geven die individueel of in tweetallen gedaan kunnen worden:
The Bodyclock: Maak een uitstapje naar het menselijk lichaam met de opdracht: “Verzin cycli die te maken hebben met je lijf.” Dat begint bij hartslag en ademhaling, maar breng de kinderen ook op ideeën als: slapen, honger krijgen en lopen. Stel vragen over de nauwkeurigheid en de bruikbaarheid van deze ritmes voor het meten van tijd. De creatieve vaardigheid die hier gebruikt wordt is het zoeken van analogieën.
Alles heeft ritme: Ga op zoek of verzin zelf cyclische gebeurtenissen. Het kan niet gek genoeg zijn. Hierbij kan de creativiteit weer met analogieën aangejaagd worden. Geef kinderen een afbeelding of woord dat betrokken kan/moet worden op de opdracht. Bijvoorbeeld: boek geeft leessnelheid. Of auto geeft hectometerpaaltjes tellen.
De klokkenmaker: Deze opdracht volgt uit de vorige opdracht. Verfijn die als volgt: “Verzin een cyclische gebeurtenis die je met knutsel- en huis-, tuin- en keukenmaterialen kunt maken.” Maak een schetsontwerp en ga vervolgens met die materialen aan het experimenteren. Iets voor handvaardigheid.
Het mooiste moment van de dag (voor de jongeren kinderen): Versier/ontwerp een wijzerplaat voor een klok op zo’n manier dat je wel de hele dag zou willen klokkijken! Kopieer een ‘kale wijzerplaat’ en losse wijzers, die er later opgeplakt kunnen worden. Vraag aan de kinderen om de wijzers op het leukste moment v.d. dag te zetten.
Koppelingen met natuur & techniek, wereldoriëntatie, geschiedenis, analogieën gebruiken, handvaardigheid
Creatief Denken in Onderwijs 