Leeghoofden

Twee weken gelden woonde ik een workshop bij van Tim Hurson. Tim is bedrijfs- en organisatieadviseur én nog veel, veel meer. Zijn ‘ding’: productief denken. Als je meer over hem wilt weten, volg hem dan op twitter (@timhurson) en bekijk zijn website www.timhurson.com

Tim gaf de deelnemers aan deze workshop een prikkelende opdracht: “Benoem dingen die mensen niet kunnen” vroeg hij aan ons. De resultaten waren o.m.: tijdreizen maken, vliegen, op twee plaatsen tegelijkertijd en onsterfelijk zijn,

De boodschap die hij hieraan verbindt is dat eigenlijk iedereen min of meer dezelfde antwoorden geeft en dat werkelijk divergent denken pas begint nadat de eerste en voor de hand liggende ideeën genoemd zijn; ‘leeghoofden’ noem ik dat. Vandaag gaan we leeghoofden en verder.

Lesidee: meer ideeën krijgen dan je hebt

Blikopener

Begin met een eenvoudige vraag te stellen: Wat doe je met een blikopener? Neem een blikopener mee naar school en laat hem zien, geef hem rond in ‘de kring’. Meestal heeft een blikopener ook een flessenwip. Dus, met een blikopener kun je blikken opendraaien (een handeling die langzaam uitsterft; opentrekken is meer van deze tijd) en kroonkurken verwijderen. Volgende vraag: Wat kun je nog meer met een blikopener doen? Mogelijke antwoorden: tang, haak, hamertje. Dat is ‘leeghoofden’, op een gegeven moment raken de ideeën uitgeput. Hoe te komen aan meer ideeën?

Incubatie: laat de vraag rusten. Vertel dat je morgen opnieuw zult vragen: ‘wat kun je nog meer met een blikopener doen?’ Reken maar dat er bewust of onbewust over nagedacht wordt!

Andere context toevoegen: Haal de blikopener uit zijn context, nl. keuken.

• Wat kun je met een blikopener doen in een bos?
• Wat kan een piloot met een blikopener doen?
• … verzin zelf of laat de kinderen verzinnen.

Divergentiematrix: Eerder besproken in blogposts ‘Uitdozig denken’ en ‘Vreemde contexten’. Aan de hand van vier simpele vragen krijgt het divergerend denken een superboost.

• Waar doet de blikopener aan denken?
• Waar kan de blikopener in veranderen?
• Waar heeft de blikopener overeenkomst mee?
• Wat kan de blikopener nog meer voorstellen?

Welke nieuwe toepassingen kunnen de kinderen bedenken na het beantwoorden van deze vragen? Download hier de divergentiematrix.

Gebruik de bovenstaande creatieve denktechnieken in volgorde. Spreid dit thema over twee dagen zodat er pauzes zitten tussen de activiteiten. Inventariseer na afloop de opbrengsten.

‘Onmenselijkheden’

Doe de oefening die Tim Hurson in zijn workshops aanbiedt. “Benoem dingen die mensen niet kunnen.” Na de eerste ronde – leeghoofden – zet je de divergentiematrix in.

Gebruik de antwoorden – vertaal ze eventueel naar gewenste oplossingen om het concreet te maken – uit  de eerste ideeënronde als startpunt voor de divergentiematrix: tijdmachine, vleugels, dubbelganger.
Bijvoorbeeld: Een tijdmachine lijkt op een kleerkast (die van professor Barabas in ieder geval wel!); idee = door kleren en muren heen kijken; dat kunnen we ook niet.

Paperclip

Klassieker: noem 100 of meer (zo veel mogelijk) toepassingen voor een paperclip. Hang een groot vel papier aan de muur in de klas. Leg er Post-it blokjes en een stift bij. Begin de maandagochtend met het bespreken van dit ideeën-project. Deze week gaan we 100, nee honderden ideeën verzinnen voor
v-e-r-s-c-h-i-l-l-e-n-d-e toepassingen van een paperclip.

De eerste tien minuten worden gebruikt om op te warmen en de nodige ‘geeltjes’ op de muur te plakken. Vervolgens mogen de kinderen de rest van de week door gaan met ideeën krijgen, opschrijven en opplakken. Ruim hier eventueel korte ruimtes tussen de lessen voor in.

Doe deze activiteit nadat je de twee eerdere activiteiten hebt gedaan (blikopener, ‘onmenselijkheden’). Laat de kinderen verder helemaal vrij om met ideeën te komen. Laat ze bovenstaande denktechnieken gebruiken als ze dat willen, maar moedig het niet expliciet aan. Vrijdagmiddag = oogsten.

Deze activiteiten trainen divergerend denken en stimuleren om naar alternatieven te blijven zoeken. Een vaardigheid waar je – ik lijk wel een gebarsten plaat – een leven lang plezier van hebt.